Osad czynny to złożony i skomplikowany ekosystem, na który wpływają czynniki zewnętrzne oraz zmiany w jego składzie. Jako żywa zawiesina, zbudowana z pierwotniaków i bakterii, ciągle poddawana jest reakcjom biologicznym oraz procesom fizycznym, których rezultatem jest oczyszczanie ścieków. Dzięki pracy oczyszczalni składniki osadu konsolidują się, czego efektem jest powstawanie specyficznych kłaczków. Jak dbać o osad czynny? Na czym polega próba osadu? Przeczytaj nasz artykuł, a poznasz odpowiedzi na te i podobne pytania.
Osad czynny – co to takiego?
Zacznijmy od wyjaśnienia, co to takiego właściwie jest osad czynny. Jest to zespół mikroorganizmów, w którym przeważają wolno pływające i osiadłe pierwotniaki oraz bakterie. Oprócz nich mogą żyć w nim wrotki, nicienie, larwy owadów i pajęczaki. Gromadzą się one na powierzchni szczątków organicznych, które występują w ściekach pod postacią kłaczków. Wspomniane organizmy bardzo łatwo się rozmnażają – bakterie stanowią dla nich źródło pokarmu, dlatego stabilizują ich ilość w osadzie czynnym, a w warunkach tlenowych mineralizują ścieki. Osad czynny w oczyszczalni ścieków to metoda bazująca na procesach samooczyszczania wód powierzchniowych. W tym miejscu warto również wyjaśnić mocno związane z tematem pojęcie osadu nadmiernego. Jest to, najprościej rzecz ujmując, wydzielona część osadu biologicznego, która stanowi efekt zbyt dużego wzrostu mikroorganizmów w oczyszczalni biologicznej.
Osad czynny w oczyszczalni ścieków
Powstawanie kłaczków w oczyszczalni to proces zachodzący w sposób ciągły. Wydobywający się z bioreaktora aglomerat osadu czynnego i oczyszczonych ścieków jest rozdzielany w osadniku wtórnym. Ów osad określany jest, jak wspomnieliśmy wyżej, jako nadmierny. Jeśli zachodzi taka potrzeba, jego część może być ponownie transportowana do bioreaktora. Reszta podlega utylizacji. By metoda osadu czynnego była maksymalnie efektywna, należy przestrzegać kilku reguł.
Jak dbać o osad czynny?
Przede wszystkim kluczowe jest postępowanie zgodnie z instrukcją obsługi przydomowej oczyszczalni ścieków. Po drugie, należy zapoznać się z wykazem substancji mających destrukcyjny wpływ na jej funkcjonowanie. Pracę systemu oczyszczania ścieków może komplikować nadmierny rozwój bakterii nitkowatych. Objawia się on powstawaniem piany. Nie dość, że jest to mało estetyczne, to na dodatek może obniżyć wydajność oczyszczalni oraz jednocześnie podnieść nakłady energetyczne niezbędne do jej funkcjonowania. By uniknąć takich komplikacji, warto regularnie kontrolować osad.
Próba osadu – jak ją przeprowadzić?
Sprawdzanie efektywności przydomowej oczyszczalni ścieków polega na przeprowadzeniu próby osadu. Test sedymentacyjny – bo taka jest jej inna nazwa – polega na zaczerpnięciu ścieku połączonego z osadem czynnym podczas procesu natleniania bioreaktora. Można użyć do tego najzwyklejszej plastikowej butelki – przeciętej na pół i zawieszonej na linie. Zaczerpnięty dowolnym naczyniem ściek należy przelać do wybranego szklanego pojemnika – na przykład słoika – i odstawić w cieniste miejsce na godzinę. Osad ocenia się wzrokowo. Powinna być dostrzegalna linia podziału pomiędzy oczyszczoną wodą i osadem. Najlepiej, aby woda nie posiadała zawiesiny, była klarowna, przezroczysta oraz bezzapachowa. Natomiast osad powinien mieć formę charakterystycznych kłaczków. Ponadto ważne, by jego kolor nie był zbyt ciemny, ponieważ może to świadczyć o wysokim zanieczyszczeniu. Istotny jest także zapach – najlepiej świeży i ziemisty. Próbę osadu należy przeprowadzać co najmniej raz na kwartał, a częściej, jeśli oczyszczalnia funkcjonuje od niedawna.
Dlaczego powinieneś pamiętać o systematycznym wykonywaniu próby osadu?
Regularne przeprowadzanie próby osadu, pozwala ocenić warunki panujące w komorze napowietrzenia. Dzięki temu, sprawdzisz też, czy przebieg procesu oczyszczania nie jest zaburzony i czy osad czynny, a w zasadzie jego biocenoza, nie jest nadmiernie obciążona działaniem toksycznych substancji. Co równie ważne, w ten sposób możesz też ustalić, dlaczego w oczyszczalni powstaje problematyczna piana.
Osad czynny w oczyszczalni ścieków – problemy, jakie mogą się pojawić
Jak wyżej podkreślaliśmy, osad czynny jest skuteczną, ale jednocześnie bardzo wrażliwą na zmiany w składzie czy działanie czynników zewnętrznych, metodą oczyszczania ścieków. To żywa zawiesina, na którą niekorzystny wpływ mają nadmiernie rozwijające się bakterie nitkowate. Taki problem objawia się wytwarzaniem piany i puchnięciem osadu. Nie dość, że źle to wygląda, to na dodatek ma negatywny wpływ na funkcjonowanie całego systemu. Ścieki zostają oczyszczone w niedostatecznym stopniu, oczyszczalnia staje się mniej wydajna, a nakłady energetyczne, potrzebne do jej pracy, znacznie rosną.
Osad czynny w oczyszczalni ścieków – zalety rozwiązania
- Wysoka redukcja zanieczyszczeń.
Warto pamiętać, że skuteczność oczyszczania zależy przede wszystkim od składu osadu czynnego, ale nie tylko. Wpływają na nią również inne czynniki: rodzaj nieczystości oraz stopień ich zanieczyszczenia.
- Łatwa kontrola efektywności funkcjonowania oczyszczalni.
Jak wyżej zaznaczyliśmy, do wykonania próby osadu wystarczy Ci zwykła plastikowa butelka i lina.
- Możliwość zainstalowania oczyszczalni na problematycznych terenach.
Oczyszczalnia biologiczna, w której stosuje się metodę osadu czynnego, zajmuje mało miejsca, a jej położenie nie jest zależne od poziomu wód gruntowych czy przepuszczalności gruntu.